De verschillen tussen biologische, ecologische, biodynamische, vegan en natuurwijn

Er worden verschillende termen door elkaar gebruikt: biologische of ‘organic’ wijn, ecologische, biodynamische, vegan en natuurwijn. Termen die allemaal betrekking hebben op wijn van biologische druiven waarop tijdens de teelt geen bestrijdingsmiddelen tegen onkruid of ongedierte zijn toegepast én die minder sulfiet (zwaveloxide) bevatten dan conventionele wijnen. De termen worden beschouwd als een kwaliteitspredikaat voor betere en gezondere wijn. Bij de vergisting van druiven ontstaat overigens van nature altijd wat sulfiet, dus geheel sulfietvrije wijn bestaat niet. Sulfiet heeft een antibacteriële werking én beschermt een wijn tegen oxidatie. Hoe minder sulfiet aan een wijn wordt toegevoegd, hoe hygiënischer de wijnboer zal moeten werken.

Biologische of Organic wijn

Gemotiveerd door de toenemende vraag naar ecologische producten en de groeiende aandacht voor gezondheid en een schoner milieu, stappen steeds meer wijnboeren over op biologische druiventeelt. En dat heeft inmiddels ook effect op de conventionele wijnbouwers; zij trekken lering uit de biologische en biodynamische aanpak.

Welke wijn biologisch genoemd mag worden, is duidelijk gereguleerd. De wijn moet gemaakt zijn van druiven die biologisch zijn geteeld en de druiven moeten in de wijnkelder volgens strikte voorwaarden worden verwerkt. Hierdoor zijn een aantal technieken waarmee men fouten kan corrigeren verboden. Dit wordt geregeld door de biologische regelgeving vanuit de EU. Sinds 1 juli 2010 bestaat vanuit de EU het bio-logo (een groen blaadje) voor gecertificeerde biologische producten. Aan een biologische wijn mogen nog steeds commerciële gist, eiwit of enzymen worden toegevoegd.

De biologische wijnboer moet creatief zijn in het zoeken naar manieren om zijn druivenstokken en druiven te beschermen en goed te laten groeien. Het niet omploegen van de grond tussen de wijnstokken geeft weliswaar meer biodiversiteit, maar zorgt er ook voor dat het oppervlakkige wortelstelsel blijft groeien ten koste van de belangrijkere, dieperliggende wortels van de wijnstok. Maar doordat er geen kunstmest gebruikt wordt, groeien de wortels daarentegen vaak weer dieper in de grond om voldoende voedingsstoffen te vinden.

De druiven voor biologische wijn worden vrijwel altijd met de hand geplukt en tijdens het plukken geselecteerd. Hiermee wordt voorkomen dat er ongewenste bijvangst (insecten, takken, bladeren) in de wijn terecht komt. De biologische aanpak draagt op verschillende manieren positief bij aan de kwaliteit en de smaak van de wijn.

Er zijn veel kleine wijnboeren die biologisch werken, maar die dat vanwege de hoge certificeringskosten en de administratieve rompslomp zonder certificaat doen. Er zijn ook wijnboeren die strikt genomen wel voldoen aan de bio-regels, maar de grens opzoeken van wat toelaatbaar is of toch moeite hebben met het gebruik van koper als alternatief voor synthetische bestrijdingsmiddelen.

Ecologische wijn

Ecologische wijn verschilt niet van biologische wijn, de druiventeelt en het proces van wijn maken is gelijk. De ecologische wijnmaker is binnen zijn of haar hele bedrijf echter bewuster bezig met duurzaamheid en milieuvriendelijkheid. Zo zijn er veel voorbeelden van energiebesparende maatregelen: zonnepanelen op het dak van de wijnmakerij om eigen energie op te wekken, maar ook het opvangen van regenwater, de behandeling van het proceswater in een plantaardige rioolwaterzuiveringsinstallatie en de beperking van het gebruik van plastic, aluminium of lood in de doppen en verzegeling van flessen komen steeds vaker voor. Voor het produceren van 1 liter wijn is gemiddeld 300 liter water nodig en dat schreeuwt bijvoorbeeld om innovatie. Wist u trouwens dat er veel onderzoek wordt gedaan naar een alternatief voor de glazen wijnfles? De productie van deze traditionele verpakking kost relatief veel energie.

Biodynamische wijn

Biodynamische wijnbouw is gebaseerd op de filosofie van Rudolf Steiner, die de biodynamische beweging begon. Biodynamische wijnboeren gaan verder dan biologische wijnboeren. Ze beschouwen alle aspecten van het wijndomein en de omliggende natuur als elementen die met elkaar in verbinding staan. Dat betekent bijvoorbeeld dat de wijngaard gezond wordt gehouden met biodynamische preparaten die ze zelf voortbrengt en dat het aanplanten, snoeien en oogsten gebeurt volgens een biodynamische kalender. Daarbij wordt naar de stand van de hemellichamen gekeken. Biodynamische wijnbouw brengt geweldige wijnen voort. Een gecertificeerde biodynamische wijn herken je aan het Demeter keurmerk.

Vegan wijn

In het wijnbereidingsproces kunnen klaringsmiddelen (eiwit, vislijm, gelatine) worden gebruikt. Deze binden, vooral bij het maken van witte wijn, het sediment en andere zwevende deeltjes en ruimen het op. Een veganistische wijn is een biologische wijn, waarbij gekozen is voor niet-dierlijke producten om de wijn te klaren. Het kan ook dat de wijn niet wordt geklaard, zoals bij sommige natuurwijnen het geval is. Veganistische wijnboeren gebruiken ook geen dieren voor bijvoorbeeld het ploegen van hun land.

Natuurwijn

Natuurwijn is wijn in zijn meest pure vorm.  Een wijn is een natuurwijn als de wijnmaker de algemene regels voor natuurlijke wijnproductie heeft gevolgd. Natuurwijn is (nog) niet aan regelgeving onderworpen, iedereen mag zijn wijn “natuurwijn” noemen. De ongeschreven regels zijn: handplukken, fermentatie met natuurlijk voorkomende gisten (= spontane fermentatie), geen filtratie en sulfieten worden niet of slechts in zeer beperkte mate gebruikt.

Bij de natuurlijke wijnproductie wordt ingrijpen in het proces vermeden, evenals de toevoeging van wijngist om de gisting op gang te brengen. Dat wordt overgelaten aan de (wilde of inheemse) gistcellen die van nature op de druif aanwezig zijn, wat in de wijnterminologie “spontane vergisting” wordt genoemd.

Na de fermentatie zinken de gisten naar de bodem van de fermentatietank en wordt de wijn boven de gisten weggepompt. Bij conventionele wijn wordt deze vervolgens gefilterd en voor de botteling beschermd tegen oxidatie met behulp van sulfieten (zwavel). Bij de productie van natuurlijke wijn is geen sprake van filtratie. Natuurwijnen worden normaal gesproken niet of slechts in zeer geringe mate gezwaveld.

Natuurwijnen hebben vaak een wat andere smaak dan de meeste conventionele wijnen, ze zijn troebel en meer ‘funky’. Natuurwijnen zijn in opkomst en een sterke trend in de wijnscenes van grote steden als Amsterdam en Rotterdam. Natuurwijn drinkt men inmiddels ook in groter gezelschap en er zijn wijnbars die alleen natuurwijn op de kaart hebben staan. Natuurwijn – ook wel natural wine, raw wine of vin naturel genoemd – heeft een duidelijke plaats ingenomen in de wijnwereld en is op weg om meer en meer deel uit te maken van de wijndrinkende samenleving.

Natuurlijke wijnen openen ook een nieuwe wereld voor veel mensen die voorheen niet van de smaak van wijn hielden. Doordat ze enerzijds nauwelijks zwavelhoudend zijn en anderzijds ongefilterd blijven, smaken ze anders dan conventioneel geproduceerde wijnen. Daarnaast zijn ze door hun speciale productiemethode ook interessant voor mensen die de zwavel (sulfiet) in wijn slecht kunnen verdragen. Een hardnekkig misverstand is dat sulfieten verantwoordelijk zijn voor hoofdpijn na het drinken van wijn. Dat klopt niet, de hoeveelheid genuttigde alcohol is meestal de boosdoener. DIMmen: Drink In Moderation, is altijd ons advies!

Is biologische wijn duurder of goedkoper?

Goede biologische, biodynamische of natuurwijn heeft zijn prijs en dat is gerechtvaardigd. Vanwege de hogere arbeidsintensiteit en de lagere opbrengst kosten deze wijnen doorgaans wat meer dan conventioneel geproduceerde wijnen. De verscheidenheid aan aroma’s en expressiviteit van hoogwaardige biologische- en natuurwijnen maken dat ze de hogere prijs waard zijn.

Uiteindelijk zal smaak u moeten overtuigen. De eigen smaak is de beste raadgever, dus probeer een paar flessen biologische- en natuurwijn, vergelijk ze met elkaar en ontdek de bijzondere smaken.

contact van paesen
keyboard_arrow_up